Nhã Duy
4-3-2025
Vài ngày qua, nhiều kẻ vẫn còn đang vỗ tay cho Trump và hết lòng bênh vực cho một thái độ phi ngoại giao của một cường quốc như Hoa Kỳ. Nếu vậy, dẫu Zelensky “không có lá bài lẫn vị thế” gì để mặc cả như lời Trump thì họ cũng cần biết rằng: Trump cũng cần Zelensky đồng ý ký kết các thỏa thuận để làm quà trước cuộc gặp gỡ với Putin và cần nguồn khoáng sản quan trọng của Ukraine cho quốc phòng và kỹ thuật cao của Mỹ chứ chẳng phải Mỹ muốn gia ơn, dàn xếp hòa bình gì cho Ukraine.
Putin và phía Nga đã tuyên bố là họ không vội vã gì cho cuộc họp giữa Putin và Trump cho đến khi Trump dàn xếp được vấn đề Ukraine.
Hồi tháng trước, tờ Le Point của Pháp và báo chí Châu Âu trích các nguồn tin riêng của họ, đưa tin là Trump sẽ đến Moscow vào tháng 5 năm nay để dự lễ kỷ niệm 80 năm quân Nga chiến thắng Đức và chiếm được Berlin tại mặt trận miền Đông vào tháng 5 năm 1945, ngay trước khi Đệ Nhị Thế chiến kết thúc. Tòa Bạch Ốc đã phủ nhận tin này, tuy nhiên nội các của Trump vẫn đang ráo riết chuẩn bị cho cuộc gặp mặt sớm hay muộn, với cân nhắc có thể tháo bỏ một phần cấm vận mà Tổng thống Biden đã trừng phạt Nga, nhằm nối lại quan hệ với Nga.
Chính vì vậy mà hai tuần trước, hết Bộ trưởng Ngân khố Scott Bessent bay sang Kyiv gặp Zelensky rồi đến Ngoại trưởng Marco Rubio và JD Vance cố thuyết phục Zelensky tại Munich nhưng không thành công. Điều này đã làm Trump nổi giận, gọi Zelensky là “tên độc tài” và chỉ được 4% dân Ukraine ủng hộ, như đã biết.
Tuy nhiên là một “tổng thống doanh thương” (business president), hay đúng hơn là một “tổng thống con buôn”, như lời Trump tự nhận trong cuộc họp, Trump đã thay đổi thái độ và chiến thuật khi mời Zelensky đến tòa Bạch Ốc.
Trump tin rằng với khả năng thương lượng của mình, Zelensky sẽ dễ dàng đồng ý ký kết thỏa thuận hợp tác khai thác khoáng sản, là một phần của việc kết thúc chiến tranh tại Ukraine trước mặt truyền thông Hoa Kỳ và thế giới. Tuy nhiên mọi sự đã xảy ra không như hai bên mong đợi.
Trump nổi giận vì thằng yếu lại cứng đầu. Còn Zelensky, nếu để lãnh thổ lọt vào tay Nga còn tài nguyên thì vào tay Mỹ mà không được cam kết và bảo đảm nền hòa bình lâu dài và công bằng thì làm sao Zelensky ký kết thỏa thuận?
Người cô thế đối đầu với kẻ mạnh mới được xem là dũng nhân chứ kẻ mạnh hiếp đáp người yếu thế thì hay ho gì mà vỗ tay khen ngợi.
Hãy đợi bao giờ Donald Trump và JD Vance chỉ thẳng mặt Tập Cận Bình hay Putin như đã làm với Zelensky thì hãy vỗ tay.
Nói cho đúng thì Trump, JD Vance cùng nội các ông ta đang thi hành một chính sách ngoại giao du đãng, ức hiếp quốc gia nhỏ bé, không chỉ với Zelensky và Ukraine, mà cả với đồng minh và thế giới.